Cytologia, ultrasonografia, mammografia… Wachlarz badań profilaktycznych w ginekologii jest bardzo szeroki. Łatwo można się pogubić, które i kiedy należy wykonać. Są one jednak kluczem do zapobiegania i szybkiego wykrywania groźnych schorzeń, w tym nowotworów kobiecych narządów płciowych. Ten artykuł pozwoli Ci zapoznać się z nimi i zaplanować je tak, aby jak najdłużej cieszyć się dobrym zdrowiem!
Cytologia szyjki macicy
Cytologia szyjki macicy jest ważnym badaniem profilaktycznym w ginekologii. Wykorzystując cytologię oraz badanie w kierunku obecności wirusa HPV, możemy odpowiednio wcześnie wykryć stany przednowotworowe, co umożliwia podjęcie odpowiednich działań zapobiegających rozwinięciu się raka szyjki macicy. W trakcie wizyty lekarz ustali kiedy i jaką metodę diagnostyczną dopasować indywidualnie dla Pacjentki. Cytologię należy wykonywać regularnie, najlepiej co 1-3 lata, jeśli poprzedni wynik był prawidłowy. W szczególnych okolicznościach cytologię należy powtarzać co roku, są to:
- zakażenie wirusem HIV;
- wykrycie wirusa HPV w wymazie z szyjki macicy;
- przyjmowanie leków immunosupresyjnych (np. w związku z chorobą autoimmunologiczną lub po przeszczepieniu narządów);
- zalecenie przez lekarza szybszego wykonania cytologii (ze względu na nieprawidłowy wynik poprzedniego badania).
Ultrasonografia w diagnostyce ginekologicznej
USG przezpochwowe u kobiet niebędących w ciąży zaleca się wykonywać raz do roku. Jest to powszechnie dostępna i bezpieczna metoda, pozwalająca wykryć zmiany w obrębie macicy, jajników i jajowodów. Umożliwia ona na uwidocznienie zmian łagodnych, takich jak: polip endometrialny, mięśniaki macicy czy wodniak jajowodu. Badanie to pozwala także na uwidocznienie zmian, które mogą wskazywać na obecność nowotworu (np.: raka jajnika), co pozwala na szybkie podjęcie decyzji dotyczące dalszej diagnostyki i ewentualnej terapii. Jest to badanie całkowicie bezpieczne dla pacjentki, dlatego w uzasadnionych przypadkach możemy je wykonywać tak często jak jest to konieczne, co wykorzystujemy na przykład w monitorowaniu owulacji (obserwacji wzrastania pęcherzyka).
Zarówno u dziewczynek, jak i u kobiet, które nie rozpoczęły współżycia, nie wykonuje się badania przezpochwowego. Wówczas głowicę USG przykłada się do powłok brzucha (przy wypełnionym pęcherzu), a rzadziej badanie jest przeprowadzane przez odbyt.
Profilaktyka chorób piersi
Nowotwory sutka, zarówno łagodne, jak i złośliwe, są stosunkowo częste w naszej populacji. Na szczęście można je też wcześnie wykryć, dzięki regularnym badaniom profilaktycznym. Pacjentki po 25. roku życia i przed ukończeniem 40 lat powinny raz do roku wykonywać badanie USG piersi. Również po 40 roku życia badanie USG jest badaniem pierwszego wyboru, jednak w zależności od budowy piersi, wywiadu rodzinnego i innych czynników lekarz może zalecić wykonanie mammografii lub rezonansu magnetycznego piersi. Natomiast u kobiet pomiędzy 50 a 74 rokiem życia zaleca się wykonywanie mammografii co 2 lata. To badanie może sprawiać dyskomfort, a podczas niego pacjentka jest narażona na minimalną ilość promieniowania rentgenowskiego, jednak jest niezastąpione we wczesnym wykrywaniu patologicznych zmian w gruczole piersiowym.
Badania profilaktyczne są istotne, jednak nie powinny usypiać czujności pacjentki. Nawet przy prawidłowych wynikach badań profilaktycznych, w przypadku zaobserwowania niepokojących objawów, takich jak krwawienia kontaktowe, pomenopauzalne, międzymiesiączkowe czy ból przy współżyciu, każda kobieta powinna się zgłosić do lekarza ginekologa.
